Najważniejsze informacje i założenia kredytu konsumenckiego

To zobowiązanie finansowe udzielane konsumentowi. Główne cechy kredytu konsumenckiego dotyczą:

• celu – nie może on być związany z prowadzeniem działalności gospodarczej,
• maksymalnej wartości świadczenia, która wynosi 255 550 zł bądź równowartość w walucie obcej wyrażonej przy wzięciu pod uwagę średniego kursu z ostatniego dnia kwartału poprzedzającego dzień zawarcia umowy.

Kredyt konsumencki może obejmować różne formy finansowania. Nie chodzi tutaj wyłącznie o kredyt w rozumieniu przepisów zawartych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, który dotyczy oddania do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie środków pieniężnych na realizację określonego celu wraz ze zobowiązaniem do zapłaty prowizji oraz zwrotu wykorzystanej kwoty razem z odsetkami. Przykładowo, można skorzystać również z kredytu odnawialnego, czyli linii kredytowej dostępnej na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym.

W omawianym pojęciu mieści się ponadto kredyt gotówkowy, jak i pożyczka ratalna czy tzw. chwilówka. Obejmuje to również finansowanie przeznaczone na remont domu bądź lokalu mieszkalnego.

Szczegółowe zasady dotyczące udzielania kredytu konsumenckiego znajdują się w ustawie, która weszła w życie w dniu 18 grudnia 2011 r. Poza definicją tego typu finansowania reguluje ona takie zagadnienia, jak:

• obowiązki kredytodawcy – obejmują one przekazanie konsumentowi informacji między innymi na temat całkowitego kosztu pożyczki czy kredytu, w tym RRSO, a więc Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania (dane w tym zakresie podaje się na podstawie reprezentatywnego przykładu), jak również dokonania oceny zdolności kredytowej konsumenta i oddania mu bezpłatnego projektu umowy;
• zasady podpisywania oraz elementy umowy o kredyt;
• warunki wcześniejszej spłaty części bądź całości zobowiązania – może ona zostać dokonana w każdym czasie i w tym wypadku konsument nie musi ponosić kosztów kredytu za okres, o który skrócono umowę;
• prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od zawarcia umowy;
• działalność instytucji pożyczkowych oraz wpis do rejestru pośredników kredytowych.

Przyjęcie tej ustawy było ważne z punktu widzenia poprawy sytuacji kredytobiorców, gdyż w porównaniu do wcześniej obowiązujących przepisów wprowadziła ona:

• dłuższy o 4 dni termin na odstąpienie od umowy bez podania przyczyny oraz brak konieczności poniesienia przez konsumenta kosztów z tym związanych;
• większą wartość kredytowania – uprzednio było to 80 000 zł.

Istotne było też to, że ustawa o kredycie konsumenckim przyniosła obowiązek przekazywania kredytobiorcom wszystkich podstawowych
informacji na temat udzielanego finansowania, w tym kosztów, wymaganych zabezpieczeń czy dodatkowego ubezpieczenia.

Kredyt konsumencki może zostać wypłacony w ramach prowadzonej przez pożyczkodawcę albo kredytodawcę działalności w zakresie sprzedaży produktów finansowych. Obejmuje to następujące podmioty:

• banki;
• spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

Możliwość udzielenia kredytu konsumenckiego przysługuje również instytucjom pożyczkowym, które:

• działają w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółek akcyjnych, a w skład zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej wchodzą osoby nieskazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko mieniu czy obrotowi pieniężnemu;
• posiadają minimalny kapitał zakładowy na poziomie 200 000 zł pokryty wkładem pieniężnym niepochodzącym z pożyczki lub emisji obligacji.

Takie instytucje muszą być wpisane do specjalnego rejestru prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Jest on dostępny w Internecie.

Zobacz także:

RRSO - co to jest? Najważniejsze informacje związane z ratami pożyczek

Czym są i jak się przelicza stopy procentowe kredytów?

Wątpliwości może budzić to, czy każdy kredyt hipoteczny zalicza się do konsumenckiego. W niektórych przypadkach może tak być, ale tylko wówczas, gdy wypełnione są warunki dotyczące maksymalnej wartości świadczenia pieniężnego oraz braku zabezpieczenia hipoteką.

Ogólnie jednak oba typy finansowania różnią się między sobą. Dotyczy to:

• ich przeznaczenia – kredyt hipoteczny dotyczy wyłącznie nabycia nieruchomości, natomiast kredyt konsumpcyjny może być wypłacony na dowolny cel;
• bardziej restrykcyjnych wymagań w przypadku kredytu hipotecznego, jeśli chodzi o badanie zdolności kredytowej, ponadto niezbędne jest wniesienie wkładu własnego;
• okresu spłaty – w przypadku kredytu konsumenckiego jest to przeważnie kilka–kilkanaście miesięcy, a w odniesieniu do hipotecznego nawet 30 - 40 lat.

Kredyt konsumencki, w porównaniu do kredytu hipotecznego, jest łatwiej uzyskać – decyzja jest podejmowana nierzadko podczas jednej wizyty w banku lub online. O tym, że większość kredytów hipotecznych nie mieści się w pojęciu „kredyt konsumpcyjny”, świadczy ich średnia wartość – w czerwcu 2022 r. wyniosła ona 340,65 tys. zł, a więc znacznie więcej, niż wskazuje ustawa o kredycie konsumenckim.

Ustawa o kredycie konsumenckim precyzuje zasady, które obowiązują podczas zawierania umowy dotyczącej tego typu finansowania. Dotyczą one zachowania formy pisemnej, jak również sformułowania w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Umowa powinna zawierać w szczególności:

• dane identyfikacyjne konsumenta oraz kredytodawcy;
• rodzaj kredytu;
• czas, na jaki zawarto umowę;
• całkowitą kwotę kredytu;
• terminy i sposób jego wypłaty;
• stopę oprocentowania wraz z informacjami na temat jej ewentualnych zmian;
• rzeczywistą roczną stopę oprocentowania;
• informacje dotyczące kosztów, jakie zostaną poniesione przez konsumenta w związku z uzyskaniem finansowania;
• skutki braku płatności;
• sposób zabezpieczenia spłaty kredytu;
• warunki rozwiązania umowy.

W przypadku niektórych rodzajów kredytu konsumenckiego niezbędne jest zawarcie w umowie dodatkowych elementów. Dla przykładu, jeśli został udzielony kredyt konsumencki w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, który polega na spłacie na żądanie bądź w terminie trzech miesięcy, takie elementy obejmują dane dotyczące limitu kredytu oraz informację o możliwości spłaty pełnej kwoty w dowolnym momencie.

Podmiot, który udzielił kredytu konsumenckiego, jest zobowiązany do niezwłocznego doręczenia konsumentowi umowy wraz ze wszystkimi załącznikami. Jest to ważne między innymi dlatego, że ułatwia ewentualne dochodzenie roszczeń. Dopiero po dopełnieniu tego obowiązku konsument powinien podpisać oświadczenie o otrzymaniu dokumentów typu regulamin czy ogólne warunki umowne.