Czy warto oszczędzać na lokatach w euro?

Walutowa lokata terminowa w euro to forma depozytu bankowego, w której klient powierza bankowi określoną kwotę pieniędzy wyrażoną w walucie euro na z góry ustalony czas, w zamian za odsetkizależne od tego jakie jest oprocentowanie lokaty.

Po upływie terminu lokaty (np. 3, 6 lub 12 miesięcy) bank zwraca zdeponowaną kwotę wraz z należnymi odsetkami – również w euro. Lokaty tego typu służą zazwyczaj:

• dywersyfikacji walutowej oszczędności,
• ochronie przed osłabieniem złotego,
• oraz jako forma inwestycji o niskim ryzyku.

Walutowe lokaty terminowe objęte są systemami gwarancji depozytów – np. Bankowym Funduszem Gwarancyjnym (BFG) w Polsce lub Einlagensicherung AUSTRIA GmbH w Austrii – do równowartości 100 000 euro na klienta w danym banku.

Lokatę walutową definiuje się jako depozyt bankowy nominowany w innej walucie niż ta obowiązująca w kraju rezydencji klienta. Dla polskiego oszczędzającego będzie to zazwyczaj euro, dolar amerykański, frank szwajcarski lub funt brytyjski. Wsłuchując się w opowieści klientów, zauważamy, że główna motywacja do otwarcia lokaty walutowej to zabezpieczenie siły nabywczej oszczędności w sytuacji, gdy złoty potrafi osłabiać się nawet o kilkanaście procent rocznie w okresach niestabilności makroekonomicznej. Lokata złotowa natomiast wiąże się wyłącznie z polskim rynkiem stóp procentowych: zależy od decyzji Rady Polityki Pieniężnej, od polityki fiskalnej rządu i od inflacji w Polsce. Wybierając lokatę w PLN, nie ponosisz ryzyka kursowego, ale zgadzasz się, że cała stopazwrotu oraz ewentualne ryzyka są w rękach krajowych regulatorów.

Przy lokacie walutowej dochodzi apsekt kursu wymiany: kiedy wpłacasz złotówki, musisz wymienić je na euro (zwykle w kantorze internetowym lub w aplikacji bankowej), ponosząc koszt spreadu. Po zakończeniu lokaty, jeśli planujesz powrót do PLN, – musisz wykonać operację odwrotną. Graniczny przypadek pojawia się, gdy środki zarobione w euro chcesz wydać w tej samej walucie – wtedy spread występuje tylko raz lub wcale, jeżeli pierwotny kapitał również pochodził z euro (np. wypłata od zagranicznego pracodawcy).

Lokata walutowa pozwala również na dywersyfikację ryzyka związanego ze zmianami kursu walutowego. Gdy zaufanie do złotego spada – co widać po nerwowych ruchach kursu EUR/PLN czy USD/PLN – posiadanie choćby części majątku w walucie rezerwowej ogranicza stres związany z nagłym spadkiem wartości portfela. Nie jest to oczywiście pozbawione ryzyka: jeśli złoty się umocni, wartość Twojej lokaty w przeliczeniu na PLN spadnie. 

Od momentu wprowadzenia euro w formie gotówkowej (2002 r.) waluta ta konsekwentnie buduje status drugiej, po dolarze amerykańskim, waluty rezerwowej świata. Udział euro w rezerwach banków centralnych oscyluje wokół 20–25 %, a to pokazuje, że globalne instytucje uznają tę walutę za bezpieczną „przechowalnię wartości”. W codziennym życiu ta makroekonomiczna stabilność przekłada się na mniejszewahania kursu EUR/PLN w porównaniu z innymi walutami.

Europejski Bank Centralny dysponuje również narzędziami, których często brakuje bankom krajów rozwijających się: ma mandat do operacji otwartego rynku na ogromną skalę, prowadzi programy luzowania ilościowego (QE) i może – w skrajnych sytuacjach – wprowadzać stopy ujemne, aby bronić integralności strefy euro. Dzięki temu inwestorzy ufają, że euro nie doświadczy bolesnej dewaluacji z dnia na dzień, co bywało udziałem słabszych walut.

Warto zauważyć, że stabilność nie oznacza braku ruchów. W ostatniej dekadzie kurs EUR/PLN wahał się od poniżej 4,00 do powyżej 5,00 PLN. Jednak analiza wieloletnia pokazuje, że zmienność euro jest statystycznie niższa niż np. dolara czy franka – zwłaszcza podczas paniki rynkowej, kiedy to kapitał globalny szybko rotuje między aktywami ryzykownymi a bezpiecznymi przystaniami. Z tego powodu euro zdobyło reputację rozsądnego kompromisu między potencjalnym zyskiem a bezpieczeństwem.

Spójrzmy na dane: od wejścia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. średni roczny kurs euro wahał się między 3,90 a 4,60 PLN, a długookresowa średnia (2004–2024) to około 4,30 PLN. Największe wahania kursu EUR/PLN mogliśmy obserwować w czasie kryzysu finansowego w 2008 roku (w sierpniu 2008 roku kurs euro potrafił spaść nawet do wartości około 3,30zł) oraz w kryzysie spowodowanym pandemią COVID-19 i wybuchem wojny na Ukrainie (kurs zbliżył się wtedy do psychologicznej bariery 5zł) . Mimo to w okresie obejmującym piętnaście lat zmienność roczna EUR/PLN pozostała niższaniż USD/PLN, co czyni euro bardziej stabilną walutą do celów alokacji kapitału.

Co z tego wynika? Przechowywanie środków w euro (np. na krótkoterminowej lokacie na 3 miesiące) może wyeliminować stres związany ze zmianą kursów walutowych , jeżeli Twoje zobowiązania lub planowane wydatki są w euro. Z kolei lokata roczna, przy założeniu w miarę stabilnego kursu, pozwala budować poduszkę finansową w walucie, w której płaci się za większość importowanych dóbr: elektronikę, paliwo czy wakacje w Europie.

Oprocentowanie lokaty 2,5% w skali roku oznacza, że Twój kapitał zdeponowany na lokacie powiększy się w ciągu roku o 2,5% (przyjmując założenie lokaty 12-miesięcznej. Krótrza lokata w euro będzie miała proporcjonalnie niższy zysk do czasu trwanialokaty). Na rzeczywisty zysk mają jednak również inne czynniki:

1. Podatek od zysków kapitałowych: w Polsce bank potrąci 19 % podatku (tzw. podatek Belki), naliczanego na dzień kapitalizacji odsetek. Europejskie banki zagraniczne mogą potrącić krajowy podatek od zysków kapitałowych z kraju, w którym mają siedzibe. Polscy rezydenci podatkowi mogą w takiej sytuacji ubiegać się o zwolnienie z takiego podatku, przedstawiając dokument z polskiego urzędu skarbowego dowodzący polskiej rezydencji podatkowej. W tym przypadku należy rozliczyć się z polskiego podatku od zysków kapitałowych samodzielnie, przy corocznym rozliczeniu podatkowym.
2. Koszt przewalutowania: jeżeli wymieniasz 10 000 PLN na euro w banku z 3 % spreadem, od razu ponosisz koszt 300 zł.
3. Inflacja w strefie euro: jeśli poziom inflacji w strefie Euro wynosi 2,2%, Twój realny zysk w euro to nominalne 2,5 % minus inflacja – a więc 0,3%. Ale gdy inflacja w Polsce to 6 %, siła nabywcza Twoich euro i tak rośnie, bo złoty traci szybciej.
4. Zmiana kursu EUR/PLN: w skrajnym scenariuszu złoty umacnia się o 5 % w 12 miesięcy – wtedy Twój zysk po powrocie do PLN maleje. Z kolei osłabienie złotego o 5 % podnosi stopę zwrotu o analogiczną wartość.

Różnica między nominalną a efektywną stopą bywa więc inna, niż sugeruje sama tabela oprocentowania. 

Wyobraź sobie, że inwestujesz 10 000 EUR na 90 dni. Przy stałej stopie 2,5 % wzórna odsetki to:

10 000 × 0,025 × 90/365 = 61,64 EUR brutto.

Odsetki otrzymane w ten sposób należy jeszcze pomniejszyć o podatek od zysków kapitałowych, który w niektórych bankach zostanie potrącony automatycznie, a w niektórych przypadkach należy się z niego rozliczyć samodzielnie podczas corocznego zeznania podatkowego. W przypadku wymiany euro na złotówki należy również odliczyć opłatę z tytułu wymiany waluty.

W przypadku lokaty 12-miesięcznej, kalkulacja wygląda następująco:10 000 × 0,025= 250 EUR brutto.

W tym przypadku również należy odliczyć koszty podatku od zysków kapitałowych oraz ewentualnej prowizji kantoru przy wymianie waluty. 

Jak samodzielnie liczyć odsetki? Wystarczy prosty arkusz kalkulacyjny lub… kartka papieru i kalkulator:

• Kapitał = kwota lokaty w EUR.
• Stopa roczna = 2,5 % (0,025).
• Liczba dni = 90 lub 365 w zależności od czasu trwania lokaty (oczywiście możliwe są również inne okresy trwania lokaty)
• Odsetki brutto = Kapitał × Stopa × Liczba dni / 365.
• Podatek = Odsetki × 19 % (wartość 19% odnosi się do polskiego podatku od zysków kapitałowych.
  W przypadku podatku w innych krajach ta wartość może się różnić)
• Odsetki netto = Odsetki brutto − Podatek.

O dywersyfikacji walutowej mówi się często, ale w praktyce wielu Polaków nadal trzyma 90–100 % płynnych środków w złotówkach. Tymczasem proste przesunięcie nawet 20 % oszczędności do depozytów w euro obniża ryzyko portfela wynikające z polityki fiskalnej, stóp NBP i lokalnej inflacji. Dyskusja z doradcami finansowymi pokazuje, że euro bywa „walutowym buforem” w czasie, gdy na rynkach akcji jestnerwowo, a obligacje skarbowe tracą na wartości.

Euro szczególnie przydaje się osobom, które:

• mają kredyt w euro (np. na mieszkanie w Berlinie lub Wiedniu) – odsetki płacone są z tej samej waluty, więc nie ma ryzyka kursowego,
• planują edukację dzieci na zagranicznych uczelniach, gdzie czesne wynosi 3–10 tys. EUR za semestr,
• regularnie podróżują lub kupują towary importowane (elektronika, kosmetyki, ubrania) – tu ceny często denominowane są w euro.

Reasumując, lokata w euro może być korzystna dla osób, które mają zaplanowane przyszłe wydatki właśnie w tej walucie.

Największy przeciwnik lokat walutowych to nie inflacja czy słabe oprocentowanie, lecz ryzyko, że za rok kurs euro będzie niższy niż dziś. Jeśli wpłacasz złotówki, aby kupić euro po 4,60 PLN, a po 12 miesiącach EUR/PLN spadnie do 4,30 PLN, tracisz 0,30 PLN na każdym euro, czyli 3 000 zł przy kapitale 10 000 EUR. Nawet 2,5 % odsetek nie zrekompensuje tej różnicy.

Podatek od zysków kapitałowych w Polsce to 19 %. Bank czasami nalicza go automatycznie, przeliczając odsetki na PLN po kursie NBP z dnia kapitalizacji. Nie musisz wpisywać tego do PIT-u, chyba że masz zagraniczne konto i sam sobie naliczasz odsetki – wtedy deklarujesz zysk na formularzu PIT-38. W praktyce 19% pomniejsza odsetki, które i tak nie są wysokie, więc każda dziesiąta część procenta w oprocentowaniu ma znaczenie.

Zakładanie lokaty w zagranicznym (na przykład austriackim) banku może podsunąć pytanie czy od odsetek nie należy odprowadzić nie tylko podatku “belki” do polskiego urzędu skarbowego, ale również austriackiego podatku od zysków kapitałowych. Dzięki obecności Polski w Unii Europejskiej istnieją przepisy pozwalające na uniknięcie podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że można uzyskać zwolnienie z austriackiego podatku. Praktyczne informacje co należy zrobić, aby uzyskać zwolnienie z austriackiego podatku od zysków kapitałowych można znaleźć tutaj.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny chroni depozyty w każdej walucie do równowartości 100 000 EUR (według kursu NBP z dnia stwierdzenia niewypłacalności banku). Osoby, które tymczasowo gromadzą wyższe salda – np. sprzedały mieszkanie – są chronione do 200 000 EUR przez 3 miesiące. Wypłata następuje w ciągu 7 dni roboczych w złotówkach.

Austria oferuje podobny limit podstawowy (100 000 EUR). Co więcej, wypłata odbywa się w euro, więc nie ponosisz kosztu spreadu. To drobny, lecz czasem istotny detal: jeżeli zamierzasz trzymać duże oszczędności w walucie, system austriacki jest dla Ciebie korzystniejszy, bo nie zmusza do natychmiastowego przeliczenia aktywów na PLN. Polska ustawa wymaga, by BFG wypłacał w złotych, gdyż bank centralny – NBP – nie może tworzyć pasywów w obcej walucie bezpośrednio z tytułu gwarancji.

Wystarczy kilka prostych kroków, by uruchomić lokatę w Euro online.

1. Pobierz aplikację Raiffeisen Digital Bank – to szybki i bezpieczny sposób, by zarządzać swoimi finansami.
2. Załóż konto osobiste w PLN – zrobisz to w aplikacji, bez wychodzenia z domu.
3. Otwórz konto osobiste w Euro – przy pomocy kilku kliknięć  w aplikacji.
4. Wpłać kapitał na konto osobiste w euro
5. Załóż lokatę terminową w Euro – przejdź do sekcji „Lokata”, wybierz ofertę i wpłać środki z konta w Euro.

Wszystko zrobisz online – szybko, łatwo i wygodnie, kiedy tylko chcesz.

Nowoczesne aplikacje bankowe pokazują nie tylko saldo lokaty, lecz także symulację zysku netto. Niektóre banki umożliwiają automatyczne przedłużenie lokaty po zapadalności – uwaga: oprocentowanie kolejnej lokaty może być niższe.

Historia uczy: słaba waluta niszczy kapitał cichym podatkiem inflacyjnym. W Polsce realna stopa inflacji (uwzględniająca wzrost cen usług i żywności) bywa wyższa niż oficjalny wskaźnik inflacyjny, podawany przez Główny Urząd Statystyczny. Trzymając część środków w euro, dywersyfikujesz się względem wewnętrznych ryzyk gospodarczych. Owszem, inflacja w strefie Euro też istnieje, ale zazwyczaj pozostaje niższa i stabilniejsza. Różnica 3–4 p.p. rocznie przez dekadę może oznaczać kilkadziesiąt procent utraconej siły nabywczej, jeśli cały kapitał trzymasz w walucie wysokiej inflacji.

Załóżmy, że Twoje dziecko planuje studia zagranicą, gdzie czesne wynosi 2 000 EUR rocznie. Odkładając 200 EUR miesięcznie na lokacie w euro, gromadzisz kapitał w tej samej walucie, w której poniesiesz koszt. Ryzyko kursowe znika. To samo dotyczy planu zakupu mieszkania w Niemczech czy długiego urlopu w Hiszpanii.

Tak – w przeliczeniu na złote – jeżeli kurs spadnie na tyle, że “zje” odsetki i koszt spreadu. Ale można też wygrać, jeśli złoty się osłabi. Kluczem jest odpowiedź na pytanie: w jakiej walucie będę wydawać pieniądze? Jeśli w euro – nie ma ryzyka walutowego.

Dyrektywa UE wymaga, by fundusze gwarancyjne wypłacały środki do 7 dni roboczych. W praktyce 90 % klientów upadłego banku w Polsce odzyskało pieniądze w 4 dni. W Austrii statystyki są podobne. Ważne: limit dotyczy wszystkich rachunków łącznie (bieżących, oszczędnościowych, lokat).

Mniej ryzykowne pod względem stóp i kursu, bo ekspozycja trwa krócej. Za to częste odnawianie lokat zwiększa koszt spreadu, jeśli za każdym razem wymieniasz PLN na EUR lub odwrotnie. Dlatego krótko- i długoterminowe lokaty warto łączyć według zasady „drabiny”: część środków zapada co kwartał, część co rok, a niewielki bufor pozostaje płynny na koncie walutowym.

Lokata w euro to narzędzie dla osób, które:

• Myślą w euro – mają lub planują wydatki w tej walucie.
• Boja się inflacji w PLN – chcą zdywersyfikować ryzyko makroekonomiczne. 
• Akceptują kursowe wahania – rozumieją, że nominalne 2,5 % może stać się nawet realną stratą , jeśli złoty nagle się umocni.

Przed podjęciem decyzji koniecznie porównaj: oprocentowanie netto, koszty wymiany walut, warunki zerwania lokaty oraz reputację banku. Jeśli produkt wpisuje się w Twoje cele, lokata w euro może być solidnym, niskokosztowym fundamentem portfela – mostem między złotówkową codziennością a europejskimi planami na przyszłość.

Treść niniejszego artykułu służy wyłącznie celom informacyjnym i nie powinna być traktowana jako porada i/lub rekomendacja, ani też jako zachęta lub oferta Raiffeisen Digital Bank AG. Niniejszy artykuł przygotowaliśmy z należytą starannością, badając zawarte w nim informacje a także wybierając źródło wykorzystanych informacji. Niemniej jednak, Raiffeisen Digital Bank AG nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie tych treści lub za poprawność i kompletność informacji udostępnionych w tym artykule lub w odniesieniu do źródeł wykorzystanych informacji.