Bezpieczne zakupy w Internecie

Aby zakupy online były bezpieczne i komfortowe, należy zwrócić uwagę zarówno na kwestie bardziej techniczne, jak bezpieczeństwo samej strony internetowej, połączenie z Internetem czy operatorzy płatności, jak i na te bardziej ludzkie np. opinie o sprzedającym. Co dokładnie powinniśmy sprawdzić?

Zawsze, gdy wchodzimy na stronę internetową, powinniśmy sprawdzić, czy ma ona certyfikat SSL (Secure Socket Layer) – protokół sieciowy szyfrujący dane. Brzmi to skomplikowanie, ale w rzeczywistości działa bardzo prosto i łatwo sprawdzić, czy strona jest bezpieczna, czy nie.

Gdy wypełniamy na stronie jakiekolwiek formularze lub pola do wpisywania informacji, takich jak np. hasła, loginy czy dane karty kredytowej, wpisane przez nas informacje są wysyłane na serwer strony. Jeśli strona nie ma certyfikatu gwarantującego poprawne szyfrowanie danych, to po wysłaniu ich na serwer mogą zostać przejęte i odczytane przez hakerów. Dlatego aby móc robić w Internecie bezpieczne zakupy, zawsze sprawdźmy, czy po lewej stronie adresu strony www w przeglądarce internetowej widnieje symbol zamkniętej kłódki. Jeśli tak – możemy być spokojni. Ważny jest także adres strony – powinien zaczynać się od „https”. Gdy klikniemy symbol kłódki, pojawią się nam dodatkowe informacje potwierdzające, czy strona jest bezpieczna.

Opinie o sprzedającym i o sklepie internetowym mogą być bardzo pomocne podczas sprawdzania danego sklepu. Warto mieć jednak świadomość, że czasem opinie w Internecie mogą być zmanipulowane, tzn. mogą być usuwane opinie negatywne, a pozytywne mogą być pisane na zamówienie. Jest to na szczęście coraz rzadsza praktyka, a duże serwisy i sklepy internetowe nie umożliwiają takich działań.

Należy czytać opinie o sprzedającym i sprawdzać je także w innych serwisach zakupowych. Można przykładowo wpisać nazwę sklepu w wyszukiwarkę internetową i zobaczyć, jakie pojawią się wyniki. Jeśli szybko i bez wysiłku znajdziemy informacje (np. artykuły) o większej liczbie oszustw lub bardzo złych opiniach o sklepie albo jego właścicielach, to powinno to wzbudzić w nas czujność.

Jeżeli są jakieś negatywne opinie, to nie należy od razu przekreślać sklepu. Warto sprawdzić, skąd się wzięły, ponieważ często zdarza się, że klienci napisali negatywną opinię z błahego powodu – np. tylko dlatego, że np. wysyłka trwała o jeden dzień za długo, a nie dlatego, że produkt sam w sobie był zły. Nieraz zdarza się też, że produkt nie spełnił wygórowanych wymagań innych klientów lub mieli co do niego inne oczekiwania; nie znaczy to, że nie spełni on naszych. Trzeba też pamiętać, że kiedy klienci są zadowoleni z zakupów, to często nie zostawiają żadnej opinii – natomiast gdy ktoś jest niezadowolony,
to prawdopodobieństwo wpisania negatywnej opinii jest o wiele większe. Trzeba brać pod uwagę takie zależności i scenariusze.

W początkach e-commerce działało wiele osób próbujących wykorzystać sytuację nieunormowania prawa w zakresie zakupów przez Internet. Nierzadko zdarzało się więc, że klienci wpłacali pieniądze na konto bankowe sklepu, a towar do nich nie docierał lub wyglądał zupełnie inaczej, niż opisano. Dlatego też najczęściej wybieranym sposobem płatności była wysyłka za pobraniem, co gwarantowało przynajmniej minimalną ochronę przed takimi sytuacjami.

Na szczęście to już przeszłość, a klienci sklepów internetowych są chronieni na wielu etapach zakupów, w tym również podczas płatności kartą kredytową czy w przypadku przedpłaty na konto. Dziś z płatności za pobraniem korzysta już tylko 18% kupujących, a 47% wybiera płatności elektroniczne [1]. 

Mimo to należy cały czas zachowywać czujność. Przede wszystkim sprawdźmy, czy dostępni w sklepie operatorzy płatności to popularne serwisy, operatorzy kart i usług, takich jak Visa, Mastercard, PayPal, PayU, Płatności24 czy BLIK. Sklep powinien mieć także oczywiście możliwość płatności kartą lub szybkim przelewem.

Gdy wybierzemy płatności elektroniczne, zwróćmy uwagę, czy strona, na którą zostaliśmy przekierowani, jest szyfrowana (czy ma wspomniany wcześniej symbol kłódki obok adresu strony) i czy rzeczywiście jest stroną banku lub dostawcy usług płatniczych. Aby to zweryfikować, należy sprawdzić, czy nazwa banku w adresie nie różni się np. jedną czy dwiema literkami lub czy nie przekierowuje do strony w innym języku.

Nie wysyłajmy żadnych danych (takich jak PIN, hasła czy loginy) przez e-mail, nawet jeśli sklep o nie poprosi. Nie należy też wpłacać pieniędzy na inne konto niż to podane na stronie sklepu, np. gdy sprzedawca poprosi nas o wpłatę na konto podane przez niego w e-mailu – zamiast tego lepiej po prostu wybrać inną formę płatności.

Pod żadnym pozorem nie należy klikać linków wysyłanych w smsach czy w wiadomościach prywatnych, zwłaszcza gdy dotyczą one płatności za zakupy od prywatnych osób, a nie sklepów czy serwisów. Jest to metoda wykorzystywana coraz częściej przez oszustów, zwłaszcza na portalach aukcyjnych i ogłoszeniowych.

Bezpieczne zakupy online to również sprawdzenie połączenia z Internetem. Najlepiej robić zakupy przez Internet w domu, na naszym domowym Wi-Fi. Lepiej unikać korzystania z sieci dostępnych publicznie, np. w restauracji czy w galeriach handlowych. Przestępcy internetowi mogą stworzyć tam własny hotspot, by podszywać się pod sieć publiczną i mieć wgląd w nasze zakupy oraz dane i je w ten sposób przechwytywać. Jeśli do zrobienia zakupów używamy smartfona, to zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie wykorzystanie własnego transferu danych (internetu mobilnego). Jeśli z kolei korzystamy z własnej sieci Wi-Fi w domu lub w pracy, to pamiętajmy, by była ona zabezpieczona hasłem – to podstawowy środek bezpieczeństwa, który jest jednocześnie bardzo skuteczny.

Kupując przy użyciu smartfona, nadal pamiętajmy o tych samych środkach bezpieczeństwa – pod tym względem zakupy przez Internet na urządzeniu mobilnym nie różnią się niczym od kupowania za pomocą laptopa czy komputera. Tu również możemy zostać ofiarami ataków hakerskich. Dodatkowym aspektem związanym ze smartfonami są pobierane przez nas aplikacje – przed pobraniem każdej z nich poczytajmy opinie o niej, aby uniknąć pobierania aplikacji mogącej być w istocie programem szpiegowskim, za pomocą którego
hakerzy mogliby mieć podgląd naszego ekranu i wpisywanych danych. Zazwyczaj takie działania są bardzo szybko zauważane przez innych użytkowników, którzy dzielą się informacją o tym właśnie w sekcji opinii o danej aplikacji.

Zakupy przez Internet są możliwe w Polsce od niecałych 30 lat. W tym czasie przeszły ogromną metamorfozę. Dziś zakupy za pośrednictwem Internetu są już czymś powszechnym. Mimo to nadal nie brakuje oszustów próbujących wykorzystać naszą niewiedzę i nieostrożność. Wystarczy jednak stosować wyżej wymienione porady, aby kupowanie produktów i usług przez Internet było dla nas bezpieczne.